Ο Εκαταίος από τα Άβδηρα αναφέρεται σαν ιστοριογράφος και σαν φιλόσοφος, μαθητής του σκεπτικού Πύρρωνα. Η ζωή του τοποθετείται στα τέλη του 4ου π.Χ. και στο πρώτο μισό του 3ου π.Χ. αιώνα. Το έργο του «Περί Αιγυπτίων» αναφέρεται στην Αίγυπτο, την οποία μάλιστα περιηγήθηκε. Πιστεύουν ότι ο Διόδωρος ο Σικελιώτης τον χρησιμοποιεί στις «Ιστορίες» του.

Ο Εκαταίος, κατά το Διογένη το Λαέρτιο, αναφέρει ότι επί πλέον οι Μάγοι φρονούσαν πως οι θεοί είναι γεννητοί, δηλαδή έχουν κάποια αρχή μέσα στο χρόνο.

Η φιλοσοφία των Αιγυπτίων, πάλι, για τους θεούς και τη δικαιοσύνη, ήταν η εξής περίπου: η ύλη ήταν η πρώτη αρχή, κατόπιν σχηματίστηκαν τα τέσσερα στοιχεία από αυτήν και στη συνέχεια παρουσιάστηκαν κάθε είδους έμβια όντα.

Θεοί είναι ο ήλιος και η σελήνη, που τους ονόμαζαν Όσιρι και Ίσι. Φρονούσαν ότι το σύμπαν δημιουργήθηκε σε ορισμένη χρονική στιγμή και ότι είναι φθαρτό και σφαιροειδές. Ακόμη, έθεσαν νόμους για την επικράτηση δικαιοσύνης, που τους απέδωσαν στον Ερμή. Θεοποίησαν τα ζώα που ήταν χρήσιμα για τον άνθρωπο. Αυτοί εφεύραν τη γεωμετρία, την αστρονομία και την αριθμητική.

Αναφορικά, λοιπόν, με τη εφεύρεση της φιλοσοφίας, έτσι έχουν τα πράγματα, σημειώνει ο Διογένης ο Λαέρτιος. Ενώ ο ίδιος, στο «Βίο του Πύρρωνα»,γράφει:

«Τη διδασκαλία του Πύρρωνα την παρακολούθησε κι ο Εκαταίος ο Aβδηρίτης και ο Τίμων ο Φλιάσιος, ο συγγραφέας των Σίλλων, καθώς και ο Nαυσιφάνης από την Τέω, για τον οποίο λένε ότι χρημάτισε δάσκαλος του Επίκουρου. Όλοι αυτοί ονομάστηκαν Πυρρώνειοι από το όνομα του δασκάλου τους, απορnτικοί και σκεπτικοί, καθώς και εφεκτικοί και ζητητικοί, από τις αρχές που πρέσβευαν».

Και εξηγεί αμέσως τους όρους που αποδίδονται στους Πυρρώνειους, και βέβαια στον Εκαταίο τον Αβδηρίτη:

«Ζητητικοί ονομάστηκαν γιατί πάντοτε ζητούσαν την αλήθεια, σκεπτικοί γιατί έψαχναν αλλά ποτέ δεν έβρισκαν την αλήθεια, εφεκτικοί από την ψυχική τους κατάσταση που ακολουθούσε την αναζήτησή τους, εννοώ την «εποχή» (σταμάτημα, έλεγχος της σκέψης), απορητικοί, τέλος, ονομάστηκαν, γιατί όχι μόνο αυτοί απορούσαν αλλά έβαζαν με τη σειρά τους σε απορία και τους ίδιους τους δογματικούς φιλοσόφους».

Στην «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους», τ. Ε, σελ. 361, ο ιστορικός Ιω. Τουλουμάκος αναφέρει στην ενότητα «Παραδοξογράφοι» τον Εκαταίο:

«Στο έργο τoυ Εκαταίου τoυ Αβδnρίτου (β' ήμισυ του 4ου αιώνα -α' ήμισυ του 3ου αιώνα π.X.) "Περί των Υπερβορέων" προβάλλεται π.χ. η ευσέβεια του μυθικού αυτού λαού. Στα «Αιγυπτιακά» του ίδιου συγγραφέως εξιδανικεύεται η Αίγυπτος του Φαραώ για τον πολιτισμό, την πολιτική και κοινωνική της τάξη».

Να συμπληρώσουμε ότι, επειδή ο Εκαταίος ήταν ο πρώτος Έλληνας που ενδιαφέρθηκε για την ιστορία του Ιουδαϊκού λαού, μεταγενέστεροί του απέδωσαν και την πατρότητα ενός ψευδεπίγραφου έργου «Περί των lουδαίων».Έγραψε ακόμη «Περί της Ποιήσεως Ομήρου και Ησιόδου».

Τα έργα του έχουν όλα χαθεί στο σύνολό τους.